TPC Sawgrass – từ đầm lầy đến chiến địa khét tiếng

The Players Championship 2020 – có quỹ thưởng 15 triệu USD, cao nhất làng golf – sẽ khởi tranh ngày 12/3 trên sân Stadium, một trong hai sân của tổ hợp TPC Sawgrass. Sân còn lại là Valley.

Giải ra mắt vào năm 1974 theo khởi xướng của đặc phái viên PGA Tour thời ấy Deane Beman. Sau ba năm đầu “không an cư”, PGA Tour đưa sự kiện này đến Sawgrass Country Club ở Ponte Vedra Beach nhờ thỏa thuận nhiều năm với những người sở hữu sân, có hiệu lực từ năm 1977.

Nhưng Beman ấp ủ ý tưởng khác, về một sân dành riêng cho The Players Championship.

Ông tìm đến công ty Arvida sở hữu Sawgrass Country Club và ngỏ ý mua lại. Arvida không chỉ từ chối mà còn không tin đặc phái viên PGA Tour có thể tìm được nguồn vốn hoặc sự hậu thuẫn khác để tạo cơ ngơi riêng. Charles Cobb – Chủ tịch của Arvida còn đề nghị khoản cược 100 USD cho việc Beman không thể toại nguyện.

Tuy nhiên, Beman không dừng bước. Beman nhanh chóng tìm được hai đồng minh gồm chủ đất Jerome và Paul Fletcher. Ủng hộ Beman, họ đồng ý bán khu đầm lầy rậm rạp rộng 168 ha với giá… 1 USD.

Có đất, tầm nhìn của Beman mở rộng hơn. Ông muốn sân tổ chức The Players Championship thực sự là bài toán khó đối với các golfer giỏi nhất, không thiên về lối chơi nào cụ thể và phải mang lại trải nghiệm độc đáo cho khán giả.

Beman tin tưởng và giao nhiệm vụ phức tạp này cho cố kiến trúc sư Pete Dye – nhà thiết kế sân golf vĩ đại qua mới qua đời hôm 9/1/2020.

“Trong chuyến thị sát đầu tiên, tôi chỉ thấy các cư dân bản địa gồm hươu, cá sấu, lợn lòi và rắn độc”, Dye kể lúc sinh thời. Lúc Dye đào hố để thử đất, một con rắn hổ mang đầm lầy bản địa dài 1,5 mét to như bắp tay người trồi lên. Theo ước tính của Dye, đội thi công sân phải xử lý khoảng 70 con rắn đuôi chuông loại trưởng thành.

Dye là thiên tài sáng tạo. Tuy nhiên, biệt tài ứng phó với thực tế đôi lúc lại khiến ông lệch lộ trình ban đầu. Ông viết một kế hoạch rồi từ đó lại ra bản phái sinh. Đối với dự án được giao, ông đã phải phác thảo nhiều bản, hoàn thiện chúng nhiều lần rồi tổng hợp thành một bản cuối. “Tôi phải nộp một bộ bản vẽ hoàn chỉnh. Tôi đoán các chủ ngân hàng hỗ trợ Beman lo tôi bỏ việc giữa chừng, và họ phải nhận một sân golf còn dở dang”, Dye viết trong tự truyện.

Beman từng rất vất vả để có thể theo dõi các giải golf. Trong năm đầu tiên của nhiệm kỳ đặc phái viên, ông đến xem Phoenix Open 1974. Beman đứng bên ngoài ranh sân để có góc nhìn như một khán giả. Cao khoảng 1,7 mét nhưng Beman vẫn khó theo dõi diễn biến giải. Ông nhận thấy một số người còn mang theo thang cỡ bé để có tầm quan sát tốt hơn. Một số khác mua ống nhòm để xem.

Đây chính là sự thấu hiểu trong tầm nhìn của Beman đối với công năng sân phục vụ The Players Championship. Và đáp án của Dye là “Stadium Course” – sân golf kiểu vận động trường và cũng là tên chính thức đến nay.

Kiểu kiến trúc này chú trọng trải nghiệm của người hâm mộ. Đó là những khu gò cao để khán giả có tầm nhìn quang đãng. Các hố golf chạy song song với nhau rồi quay đầu về Hội quán – Clubhouse, từ đó tạo nên chốt trung tâm giúp họ có thể xem được nhiều hố cùng lúc mà không cần di chuyển xa. Địa hình sân phẳng nên những gò cao dành cho khán giả được xây bằng đất thừa trong quá trình tạo hình bẫy nước.

Tháng 3/1980, Beman nhận được một tấm biển đặc biệt trong đó lồng tờ 100 USD. Nội dung đề: “Gửi Deane Beman, người đã thành công trong việc chúng tôi nói không thể. Người gửi: Chuck Cobb và các đồng sự tại Arvida, những người đánh cược vào độ khó của dự án, không nhằm vào năng lực của người phụ trách”. Mùa Thu cùng năm, sân Stadium khai trương.

Tuy nhiên, đến năm 1982, The Players Championship mới được tổ chức lần đầu ở “nhà mới”, cũng là tổng hành dinh của PGA Tour. Trung tâm của sân Stadium là hố 17, par3 với green hình ốc đảo, hay đúng hơn là bán đảo khi xét về kiến trúc thực tế ngày nay. Độ dài chỉ khoảng 137 yard, nên hầu hết các golfer chuyên nghiệp chỉ cần dùng gậy pitching wedge để đưa bóng lên green. Nhưng ngoại trừ một lối vào nhỏ, bề mặt mục tiêu chỉ dài 26 yard, lại có bẫy cát phía trước, tứ bề là nước cùng gió thổi đã hợp thành bài toán hóc búa cho các golfer. Ước tính hơn 100.000 quả bóng rơi vào hồ nước tại hố 17 mỗi năm.

Và green ốc đảo của hố 17 xuất phát từ rắc rối của thuở ban đầu. Theo thiết kế gốc, hố 17 thuộc loại par3 đơn giản với green bị hồ nước vây một phần. Tuy nhiên, nền địa chất xung quanh lại toàn cát và số này được tận dụng để làm bẫy khắp sân. Đây là chuyện hiếm xảy ra ở vùng đầm lầy. Đến lúc sân gần hoàn thiện, phần nền hố 17 bị sụp, để lại một chỗ trũng lớn ở bề mặt trong khi phần chân tiếp tục xói mòn dần vào bên trong.

“Dùng vách ngăn để gia cố nền rồi đổ đất và cát lên trên xem sao?”, Alice – vợ và là đồng nghiệp của Dye – gợi ý. Dù ban đầu không thích, Dye cũng thuận theo để cho ra đời một trong những hố khét tiếng nhất golf thế giới. Sự nổi tiếng của nó đối với khán giả khiến kênh Golf Channel đặt 11 máy quay để ghi diễn biến và cảm xúc trong suốt The Players Championship. Ngày nay, các khán đài hố 17 có tổng sức chứa đến 36.000 người.

Khi thiết kế, Dye theo bám sát nhiệm vụ tạo nên thử thách golf đỉnh cao, nhưng không hề có dụng ý làm các golfer “nổi điên”. Ông mong họ trổ hết tài nghệ. Trong năm tân gia 1982 của The Players Championship, nhiều ngôi sao đã phàn nàn về độ khó của sân.

Danh thủ Ben Crenshaw gọi Stadium là “Chiến tranh của các vì sao golf”. Tượng đài Jack Nicklaus cho biết ông nổi nóng và chỉ muốn đập phá mặt sân như lúc dùng gậy sắt số 5 trút giận vào kính chắn gió xe hơi. Trong khi đó, J.C Snead – cháu trai của Sam Snead và cũng là ngôi sao thời ấy nói đi trên sân này thì “90% giẫm phân ngựa và 10% may mắn”.

Năm 1983, Dye đã hiệu chỉnh về mặt kỹ thuật, làm mặt green “dễ tính” hơn, thay đổi vài bẫy cát. Sau đó, Crenshaw nhận định “giờ thì sân tuyệt quá rồi”. “Khi nhìn lại, tôi nhận ra phong cách thiết kế sân Stadium quá mới so với các golfer PGA Tour thời đó. Họ chưa từng thấy nơi nào như thế”, Dye chia sẻ trong tự truyện.

Stadium không chiều theo sở trường hay biệt tài cụ thể của golfer, dù đó là chuyên gia đánh xa, hay nghệ sĩ tầm gần. Biểu hiện của “nét dân chủ” này là đến nay, không ai có thể đăng quang quá hai lần ở The Players Championship. Số người hơn một lần vô địch gồm Tiger Woods, Fred Couples, Davis Love III, Steve Elkington và Hal Sutton. Trung bình mỗi người trong số này phải chờ 11,6 năm để lặp lại chiến thắng, trong đó chờ ngắn nhất là Elkington với sáu năm, và lâu nhất là 17 năm của Sutton.

Ở TPC Sawgrass, Dye thiết kế thêm sân Valley “dễ tính” hơn, khánh thành năm 1987. Ngày nay, tờ séc 1 USD dùng để mua đất có từ 1/2/1979 và các bản phác thảo của Dye cho sân Stadium được treo ở vị trí trang trọng trong clubhouse.

Quốc Huy tổng hợp

• Tiger Woods không dự The Players Championship
• Island Green – kiệt tác nghệ thuật của ‘major thứ năm’ The Players
• The Players và hành trình đi tìm sự thừa nhận ở golf đỉnh cao